In Europa zijn er twee richtlijnen op het gebied van ATEX explosieveiligheid:
Deze richtlijn stelt de minimale veiligheidsregels en -eisen aan waaraan producten moeten voldoen, zodat ze makkelijk uitgewisseld kunnen worden met andere landen binnen de Europese Unie. Per 20 april 2016 is de oude ATEX 95 vervangen door deze nieuwe ATEX 114 richtlijn (2014/34/EU).
Deze richtlijn stelt de minimale veiligheidseisen aan werkplekken en -omgevingen waar explosiegevaar bestaat. Ook deze richtlijn is per 20 april 2016 aangepast. De oude ATEX 137 richtlijn heeft plaats gemaakt voor de nieuwe ATEX 153 richtlijn (1999/92/EG).
De beide ATEX richtlijnen hebben een verschillende achtergrond. Bij het verdrag van Rome (1958) is vastgelegd dat Europese samenwerking tussen de lidstaten bevorderd moest worden, o.a. inzake bescherming tegen mogelijke ziektes en ongelukken. Dit werd uiteindelijk opgenomen in het verdrag van Nice (2003) waarbij artikel 95 het vrije verkeer van goederen beschrijft, met als doel het realiseren van een interne Europese markt met duidelijke eisen op het gebied van veiligheid, milieu, volksgezondheid en eerlijke handel (consumenten bescherming). De veiligheidsbescherming van werknemers komt uiteindelijk terecht in artikel 137. Voor en na Nice waren er andere Europese verdragen waarin dezelfde artikelen andere nummers kregen. Zo zou er sinds het verdrag van Lissabon (2010) moeten worden gesproken over artikel 114 (in plaats van 95) en artikel 153 (in plaats van 137). Per 20 april 2016 is besloten om de ATEX richtlijnen 95 en 137 te vervangen in respectievelijk ATEX richtlijn 114 en 153.